ХАЛЬМГ БААТРЛИГ ДУУЛВР

Буру зөв уга арчн:

— Альк негән һолҗ хәәлгсн угав,

Эндрк җирһл мана болв чиг,

Маңһдур күүнә һарт орсн

Хатун төләд хәәлүв.

Нарн суухин ар өнцгт бәәх

Күчтә Күрмн хан гидг хан

Үзң алдр хаани нутг

Кезәнә орулҗ авгсн хан болна.

Мини җирһл дегүд ик болад,

һазр хол дүүҗнд соңсгдад,

Күчтә Күрмн хан:

—Нарн һарх тал

Мини дәәлгсн хаани өнчн көвүн

Үлү нер һарн гиҗ бәәнә,— гиһәд,—

Манд туршул ик элч илгән гиҗ бәәнә.

Ода түүг бийинь арһлҗ,

Кел бәрҗ ирхлә, сән болхм,— гив.

Барун таласнь

Байн Күңкән Алтн Цееҗ келн бәәнә:

—Авч ирх күүһинь,

Алдр Җаңһр, эврән медҗ йовултн— гихлә.

Эзн нойн Җаңһр:

—Орчлңгин Сәәхн Минъян мини.

Сананас делм хурдн,

Салькнас алд хурдн

Нәәтг Түвдин тәкин алтн Шарһарн

Йовҗ кел бәрҗ ир! — гив.

Орчлңгин Сәәхн Миңъян

Алтн дуулхан авад:

—Алдр нойн Җаңһр мини! — гиҗ

Дуудн ууляд келв,—

Миң гигч уулта,

Миңһн түмн алвтта,

һазрин нег өнцгт нойн болад бәәсн цагтм

Эркн арвн хойр арслңган дахулҗ,

Нанла бәәр болгсан меднт?

Һурвн долан хонгт бәәр болад,

Нанла хальдл уга һаргсн бийитн

Йисн берә һазрас шинҗләд,

Нарн доркиг эзлм

Ах кишгтә хан мөн гиҗ санад,

Миң гигч уулан керг уга гиһәд,

Миңһн түмн алвтан хаяд,

Цууда цаһан гергән хаяд,

Цусн улан күүкән күргн ута окад,

Алтн Шарһарн ирҗ дахгсн эс билүв?

Иргсн бийим:

— Эн алтн Торлг бәәшңд

Эңгин олн сән дундм

Эркн сән сөңчм бол! — гиҗ

Хәәрлгсн эс билт?

Ода хәр ик һазрт

Һанц бийим юңгад заргснтн энв?

Өнчн гидг иим юмн санҗлм!

Хәр һазрт хатрад йовхла,

Ардм келдг

Ах-дүүһин оңһа угалм,

Халун хәәсн хот өгдг

Эгч-дүүһин оңһа уталм! — гиҗ уйдн уульв.

- Миңъян мини! — гиҗ

Күңкән Алтн Цееҗнь Күңкнҗ дуудн келв:

- Авх арһ бәәхлә,

Авад ирич,

Эс чидхлә, өөрнь орад дахв чигн,

Бас йилһл уга,

Эркн сән сөңчнь болхч!

Тер үгинь соңсад,

Далн күн дамҗлдг

Далһа шар шаазңгар

Дараһар далн нег

Дарад оркв.

Анчн гигч зүркнь

Әәвлхәһинь гүвдәд,

Арвн хойр сүрәнь

Амн талнь деврәд,

Арвн цаһан хурһнь

Альхн талнь үүмлдәд,

Эргд хар нүднь

Йораларн арвн хойр эргәд:

- Әгрәд одхнь — нәәмн чимгн биший!

Асхрад одхнь — ааһ цусн биший! — гиһәд,—

Алтн Шарһим тохтн! — гив,

Күдр Хар мөрчнь

Күүнә көврдгин чигә,

Күрл мөңги уудта хазаринь авад,

Эңгин олн сәәни күлгүд дотр

Көк девән өвснд,

Киитн булгин уснд йовгсн Алтн Шарһиг

Өндр шар-цоохр бәәшңгиг зөв эргүләд,

Хашр мөңгн үүднднь

Болдын сәәһәр боһчад,

Төмрин сәәһәр тушад,

Шуһл мөңгн цулвраснь

Тәвн сәәни көвүдәр бәрүлн тохв.

Дегд мөңгн делтр тальвад,

Дегц зурһан давхр тохм тальвад,

Дөш шар эмәл тәвәд,

Терд мөңгн көвцг тальвад,

Ке шар-цоохр олнцгин захар

Келкә найн нәәмн һорькиг

Хорн шүүһәр эвклдүлҗ татад,

Зуран экн тал бәәдг

Зун нәәмн хоңх зүүһәд,

Күзүн талнь бәәдг

Күрл нәәмн хоңх зүүһәд ирв.

Хурдн бийән

Ялмн сәәхн ха талан һарһад,

Сәәхн бийән

Сәәр талан хураһад,

Хурц бийән

Хойр нүдн талан хураһад,

Зурһан тө чикән хәәчлҗ,

Бумбин найн нәәмн алд сүүлән

Сәәр деерән сегләд,

Өрмин иш сояһарн

Күрл мөңгн уудыг дөлилһәд,

Саңнаһарн сар, нарнла наадад,

Саһг дөрвн туруһарн

Тер Бумбин орнд зөвлм болад,

Шуһл мөңгн цулвраснь бәргсн

Тәвн сәәни көвүдиг

Иигән-тиигән сөң татад,

Дөчн йисн сара һазр гүүхән санн бәәв.

Түрә бийинь

Түмн күүкд ниилүлҗ шаглгсн,

Зууза бийинь

Зун күүкд зүүҗ шаглгсн,

Мөринь үзгсн күн — миңһән өгм,

Мөн бийинь үзгсн күн — түмән өгм

Миимин улан һосан өмсв.

Эрвң гидг киилгән өмсәд,

Эрднин һурвн бүшмүдән өмсәд,

Дәәни һурвн лүвцән лүвцләд,

Ээлин һурвн лүвцән зүүв,

Далн агт мөрни үнтә

Төмр Луудң гидг бүсән бүслв.

Далн негн алд

Билгин шар болд үлдиг

Барун ташадан бүслв.

Түмн өрк дольгта

Түүкә цаһан биизиг

Дал деерән шаңхглулад,

Алтн дуулхан зүн цох деерән тальвад,

Һунн царин арсар һоллгсн,

Дөнн царин арсар девллҗ гүргсн,

Махн болд альхта,

Төмр болд товчта,

Залу зандар ишлгсн,

Зала торһар салдрһлгсн

Әәрстин хар елдңгиг

Барун һартан бәрәд,

Далн күн дамҗлдг

Далһа шар ааһар

Дараһар далн нег дарад,

Ома цаһан амснь

Урудс гиҗ халад,

Анчн гигч зүркнь

Әәвлхәһинь гүвдәд,

Арвн хойр сүрәнь

Амн талнь деврәд одв.

Алдр богд Җаңһрин

Нәгр алтн ширәһәснь

Әдс авад һархла,

Шарин зурһан мицһн арвн хойр бийәрн:

— Йовгсн үүлән күцәҗ,

Алтн җола зөв эргүлҗ,

Алдр нойн Җаңһрин

Хашр мөңгн үүднд

Хәрү ирҗ буух болыч! — гиҗ

Бадмин сәәхн йөрәл тәвб.

Шур девсүриг булц-булц ишкәд,

Хашр мөңгн үүдиг татад,

Тавн миңһн хоңх җиңнүләд,

Түлкәд, түмн хоңх җиңнүләд һарад,

Миимин улан һосиг

Хәңкр мөңгн дерәд күргн,

Төрд мөңгн көвцг деер

Очн мет өсрәд тусв.

Өндр шар-цоохр бәәшңгиг зев эргәд,

Нарн суух үзг темцәд һарв.

Элвг сәәхн хурдарнь гүүлгәд,

Болзатын бор толһа деер ирәд,

Алтн Шарһан сөөһәд, уйдн уульн суув.

Ардаснь Байн Күңкән Алтн Цеежнь

Улман Агсг Уланарн

Хар торһн лавшган делсүләд,

Алт тавлад ирв.

- Хәәмнь, Миңъян мини,

Наарич! — гиҗ авад,

Барун өвдг деерән суулһад,

Барун халхинь үмсәд:

- Чамдан, хәәмнь,

Һазр заас гиһәд ирүв,— гив,—

Энүнәс һарад,

Эгц һурвн сара һазрт

Гүүлгсн цагтчн,— гинә,—

Теңгрин Хавсл Цаһан Буур гидг

Нег хортн бәәх,

Хәвргсн хәврлһнднь

Арвн хойр эктә түүмр асад ирх.

Түүнд, арһта эс билч, эврә арһарн мед,- гив

Түүнәс һарад,

һурвн сара һазрт

Гүүлгсн цагтчн

Һурвн һалвр зандн уласн үзгдх.

Түүнд тавн зун берәд, күүкд

Шулмнр бәәхмн,

Чирәһинь чиклҗ бичә хәлә.

Арһин алтн цалмнь

Амн дунднь йовхмн,

Алтн Шарһин җолаг сул хай:

Эврән бийнь медҗ һарх,— гив.—

Әмд-менд түүнәс һаргсн цагт,

Эгц һурвн сара һазрт гүүлгсн цагт

Теегин хойр шар түргн бәәх.

Түүнднь Алтн Шарһин җолаг сул ок:

Эврән бийнь медҗ һарх.

Цань күргсн хөөн,

Күчтә Күрмн хаани хатнд

Һартнь ус кедг күүкн —

Эн мана богд Җаңһрин

Төрл хаани күүкн болдмн.

Тер күүкнлә харһҗ үз.

Чамд лавта нөкд болҗ

Зааҗ өгх тер,— гиһәд,—

Хәәмнь, алтн җолаһан зөв эргүлҗ,

Ар Бумбин орндан менд ир! — гиһәд,

Улман Агсг Уланан унад,

Зөв эргҗ, бадмин сәәхн йөрәлән тальвад хәрв.

Алтн Шарһ деерән мордад,

Ке шар-цоохр олнцгин захар

Дуута долан миңһ дарад,

Дун уга нәәмн миңһ дарад,

Хамрин хойр нүкнәс һаргсн киид

Һазрин өвсн зааград,

Өмн хойр көлән

Өдрә һазр тальвад,

Хөөт хойр көлән

Хонга һазр тальвад,

Хәврһәс хәләсн күүнд

Өлңгәс босгсн

Өл-маңхн цаһан туула мет гүүһәд,

Деернь һаргсн тооснь

Оһтрһуд күрн цуунглад гүүһәд,

Эгц һурвн сара һазрт гүүлгәд оркв.

Һал үдин аңхунд

Теңгрин Хавсл Цаһан Буурин хәврлһнд

Арвн хойр эктә түүмр асҗ аашна.

Тер әәд алтн Шарһнь гүүдгнь уурад зогсхла,

Сөөҗ хаяд, әәрстин хар елдңгән бәрәд гүүв.

Барун бийәснь шүүрн гихлә,

Зүн бийәрнь һәрәдәд,

Хойр бөкнәннь хоорнд одад тусв.

Барун, зүн талнь альвлад,

Шүүрүлл уга бәәһәд,

Килһн шар болд үлдиг суһ татҗ авад,

Тарг экинь һарһн цокҗ,

Йирн йисн һолмуд боолһн киискв.

Хәврһднь һарад,

Хойр бөңинь шулҗ авад, шарн идәд,

Алтн Шарһарн мордад,

Ар Бумбин орндан зальврад,

Эгц һурвн сара һазрт гүүлгв.

Һурвн һалвр зандн уласни

Ора харһлдад ирв.

Тер уласдын йозурас

Тавн зун берәд, күүкд

Йирн йисн күчн төгсгсн

Идәһән авад, дуулн:

- Мана көгшн ах ундасҗ,

Өлсҗ йовх,— гиҗ аашна.

- Көгшн авһан Келгсн үг билә,— гиһәд,

Алтн Шарһин җолаг сул хаяд оркв.

Алтн Шарһнь зурһан тө чикән хәәчлҗ йовад,

Ар көлин шавхаһас үргмш болад, бухн цеглв.

Доргшан түмн нәәмн миңһ бухад,

Деегшән түмн нәәмн миңһ цегләд,

һанц торс гиҗ үзгдәд,

һарад йовад одв.

Арднь тавн зун берәд, күүкд

Аман бәрн һундад:

- Бум ирв чигн

Буцл ута бәргддг эс билү?

Түмн ирв чигн

Түдл уга бәргддг эс билү?

Эдү дүңгә арһта күмн

Йовгсн үүлән күцәҗ

Хәрм билтәл,— гиҗ йөрән суув.

Ар Бумбин нутгиннь сәкүснд зальврҗ,

Алтн Шарһан дәкн бас

Эгц һурвн сара һазрт гүулгв.

Гент бүр-бүр хур орад,

Саб-саб сальк татад,

Хойр хар үүлн наар-цаар хойр сольвлдад,

Деернь хурлһад ирв.

- Көгшн авһан Келгсн үг билә,— гиһәд,

Алтн Шарһин җолаг сул хаяд,

Ар Бумбии сәкүснд зальврад йовб.

Доргшандан дәврәд шүүрсн шүүрлһнднь

Деегшән түмн нәәмн миңһ өсрәд Һарв,

Деегшән хәрү дәврәд шүүрсн шүүрлһнднь

Доргшан түмн нәәмн миңһ бухн цегләд одв,

Хойр шар түргн муурад,

Элкәрн һазр шудрад киисв.

Алтн җолаг хәрү эргүләд,

Хойр хортныг дорнь чавчад хайн түүмрдв.

Алтн Шарһ деерән һарад,

Авһан келгсн һурвн дәәснәс

Алдрув гиҗ санн байрлад,

Ар Бумбин нутгиннь сәкүснд зальврад,

Дәкн элвг сәәхн хурдарнь дүүгәд һарв.

Долан хонгт гүүлгсн цагт

Өмәрән хәләҗ урһгсн

Өл Маңхн Цаһан уулын ора харһлдв.

Деернь һарч ирәд,

Шуһл мөңгн цулвран суңһҗ бәрәд,

Әәрстин хар елдңгән һартан бәрн,

Киитн хар нүдән телн,

Дөрвн талан харв.

Нарн суухин ар өнцгт бәрүлсн

Һаслңта һал шил һәрд бәәшң үзгдв.

«Мана богд Җаңһрин бәәшңд орхнь

Ямаран гилтә?»— гиһәд хархла,

Өргндән арчм өргн,

Өндртән теңгрт күрм болҗ медгдв,

«Бас нарн доркин нег өнцгиг

Эзлгсн ик кишгтә әмтн чигн,— гиһәд,—

Үүнлә яһҗ хальдхв? »— гиһәд,

Аршан хар нульмсан цацн уульв.

Уулын ораһас бууһад,

Көк девән өвснд,

Киитн булгин уснд

Алтн Шарһан тәвб.

За гидг мод түләд,

Зандн гидг цәәһән чанад,

Түүкә улан чачран татад,

Суха мет улаһад,

Сур мет сунад унтв.

Долан долан дөчн йисн хонгт унтад серв.

Алтн Шарһнь бәәрнәснь бәргсн мет болад,

Эврә бийнь өмн кевтән тохрад бәәгсн болв.

Алтн Шарһан му дааһ кеһәд,

Бийнь тарха хоҗһр му көвүн болад,

Нутгин захар даб-даб гиһәд,

Ик өгснднь хонад,

Баһ өгснднь үдләд йовҗ,

Хаана өргән цахрт

Хо бүрүлин чигт күрәд ирв.

Шил һәрд бәәшңгәс

Нарн-сар болгсн сәәхн күүкн

Бийинь темцәд аашдг болна.

Үкс һарн гихлә, бийинь темцәд,

Түрүләд һарн гихлә,

Бийинь бас темцәд күрч ирәд:

—Ах нойн баав,

Амр тиньгр ирвт? — гиҗ сурв.

—Тарха маниг

Та бичә наадлтн,

Нәәр-наад хәәхнь — цахрт олдх,— гив.

—Нарн һархин ар бийәс

Алдр нойн Җаңһрин зарцд йовгсн

Эрк Туг хаани көвүн,

Орчлңгин Сәәхн Миңъян,

Таниг таня бәәнәв.

Нанас нуух юмн биш,

Би танд тусан күргхүв,— гиҗ бәәнә.

—Эзн богд Җаңһрин зарц чиг мөн,

Эрк Туг хаанн Миңъян чиг мөн.

Эзн богдын зәрлг:

Эн хааг әмдәр кел бәрҗ ир гигсн билә.

Хәрнь яһдг юмнв? — гив.

—Күңкән Алтн Цееҗин

Келҗ тәвгсн күүкн бив.

Эн күчтә Күрмн хан гидг хан

Дөрвн түвин

Дөрвн хаани негнд бәәдг деерән,

Делкән Эзн Цаһан Өвгн харулһшта

Бәәдг хан болдг.

Асхн нарн суухин чигт

Делкән Цаһан Өвгнь

Деернь һарад дуудн келв:

— Нарн һарх үзгәс,

Алдр Җаңһрин нутгас

Нег бирмн ирв.

Бийән саглс гиҗ бә,— гихлә:

— Кезәнә дәәлүлгсн Үзң алдр хаани нутгас

Нанла юмн ирҗ хальдх билә?

Кезәнә та меддг биләт,

Ода меддгәсн давад көгшрҗт,— гиһәд

Санандан авл уга бәәв.

Тегәд таниг

Тосад һаргсм эн.

Ода эн хаана

Күүкн цаһан мирдинь

Күзүнәснь авгсн цагт

Күүкд кевтә бәргдх.

Эс авгсн цагт —

Хойр көлтәд үүнлә

Хальддг күн уга.

Асхндан дүүвр хар нөөрин цагла күрч иртн.

Алтн Шарһан һазак үүднд

Җеерү болһад орктн,— гив,—

Күүкн цаһан мирдинь авгсн цагт

Күләд дарҗ авхт.

Эс авгсн цагт —

Маңһдур өрүндән ирҗ, көлднь мөргҗ,

Эркн сән сөңчнь болтн.

Хөөткинь хөөт теңгр медх,— гиһәд күүкн хәрв.

Сө дүлин аңхунд

Хорта моһан хүвллһәр хүвләд,

Һазак түмн нәәмн миңһн кааһинь һатлад,

Дотак түмн нәәмн миңһн кааһинь һатлад,

Хашр мөңгн үүднд

Алтн Шарһан җеерү болһад, үүднд оркв.

Арвн дөрвн үүднә чөләһинь олад, шувтрад орад.

Алтн Торлг бәәшңд барун эркн талнь суув.

Мөрн цаһан зулнь дүңгәһәд,

Әрүн цаһан ширә деерән

Килһн шар болд үлдән

Өрч деерән тальвад,

Гедргән нөөрсгсн болҗ үзгдв.

Барун зүн хойр тамд бәргсн

Балц атхад окдг

Барс өтг хойр өөрнь кевтхнь үзгдв.

Түүгинь харад,

Нәәмн чимгнь шарклад,

Аршан хар нульмсан цацн,

Әәҗ суув.

Күзүн талнь хәлән гихлә,

Күүкн нәәмн көлтә аралҗнд хүвләд,

Күүкн цаһан мирдинь

Күзүнәснь авч йовхнь үзгдв.

Авч ирәд, Миңъяна күзүнд өлгәд окв.

— Барун зүн хойрт бәәгсн

Барс өтг хойриг

Долан долан

Дөчн йисн хонгт

Босш уга болтлнь унтулҗ окув.

Ода үүнәс һарад,

Алтн Шарһиг унад,

Дотак түмн нәәмн миңһн

Каалань чавчлдсв.

Та өрүни нарн мандлхин чигт

Сән үүлән бүтәҗ,

Һарч иртн,— гиһәд һарад одв,

Далн күн дамҗлдг

Далһа шар шаазңгар

Дараһар далн нег дарад,

Хәрү ирҗ сууһад,

Анчн гигч зүркнь

Әәвлхәһинь гүвдәд,

Эргд хар нүднь

Арвн хойр эргәд,

Арвн цаһан хурһнь

Альхн талнь үүмлдәд,

Босҗ ирәд, һурв мөргв.

Мөрн цаһан зулынь чимкҗ унтраһад,

Өрч деернь бәәгсн

Килһн шар-цоохр үлдиг суһ татад:

— Би танд һар күрч бәәхмн угав,

Богд Җаңһр һар күрч бәәнә! — гиһәд,

Давсгиннь экәр

Далн нег сууляд авб.

Күчтә Күрмн хан сарвс гиҗ авад,

Барун там тал шивб.

Арһта юмн болад,

Әрә көлин чигчәһәр торад, хәрү дәврв.

Сарвс гиҗ авад,

Зүн там тал шивб.

Бас арһта юмн болад,

Әрә келин чигчәһәр торад,

Шүүрн хәрү бәрлдв.

Ширәннь өмн бийд авч цокад,

Дөш болгсн сәәр деернь

Дөрвн хар савринь тәкл болһж күләд,

Ик шар тулмд кеҗ авад үүр

Арвн дөрвн үүдинь

Ташр балв татн һарад ирв.

Өрүни нарн мандлх ягапг болв.

Дотак түмн нәәмн мидһн кааднь

Чавчлдҗ йовгсн күүкән үзәд,

һурвн миңһн күүни ора деегүр

һатстнь һәрәдәд,

Алтн Шарһин терд мөңгн

Кевцг деер тусв.

Күүкн, шар-цоохр альчур бодад,

Белкүснднь хавчулгдад һарв,

Көөрк Миңъян

Ке шар-цоохр олнцгин захар

Дуута долан миңһ дарад,

Дун уга нәәмн миңһ дарад йовхла,

Өмн хойр көлән

Өдрә һазр тальвад,

Хөөт хойр көлән

Хонга һазр тальвад,

Өргәрн һазр шүргн гүүһәд,

Өвцүһәрн ергән дөңнн гүүһәд

Хойр талан шуукрлһнд

Талха һазрин өвсн эврән әгрәд,

Деернь һаргсн тоосн

Оһтрһуд күрн цуунглад,

Мөрн дегүд хурднд

Эмәлин хөөт бийднь сун,

Алтн җолад

Әрә күч күрәд йовна.

Йисн сара һазриг

Йис хонад күрий,— гиҗ бооцад,

Бумбин найн нәәмн алд сүүләс хооран

Күүкн һаң халун сальк татв.

Һарад, тав хонгсн цагтнь

Барс Мергн гидг аһу күчтә

Баатр күцҗ аашна.

Хараһинь үзәд:

— Үүдн эңтә көк кивр саадган өгтн,

Хоолын хойр товчнь

Тәәлгсн болхла — мана бодх

Эс тәәлгсн болхла —

Манд йир арһ уга! — гиһәд

Саадг авад хәлән гихнь,

һаң халунд халурхад,

Хоолын хойр товчан тәәләд йовгсинь үзәд,

Хооларнь тас харвад,

Толһаһинь өсргәд оркв.

Шар-цоохрин җолаг татад бууһад,

Шуһл мөңгн цулвран өвдгдән оран,

Килһн шар болд үлдән

Һазрт шааһад бәәҗ бәәһәд, әмнь һарв.

Алтн Шарһин җолаг

Зөв эргүлҗ ирәд, өөрнь буув.

Кө хуйгинь тәәләд,

Махинь цәкүр-цәкүр утлад, түүмрдәд,

Уульш чигә оһтв шар-цоохр күлгинь

Көтләд һарв.

Йисдгч хонгт

Өндр шар-цоохр бәәшңгиг

Эргҗ ирәд, хашр мөңгн үүднд буув.

Эркин арвн хойр сәәнь

Тосҗ ирәд,

Күчтә Күрмн хаани

Күләһинь тәәләд, барун талнь

Нәәмн көлтә

Нәҗр мөңгн ширә деер:

—Суутн! — гив.

Тер бийнь бодл уга,

Богд Җаңһрин деед бийднь һарад сүув.

Эмнг гүүдин үсн

Элвг хар арзин сүүр бадад,

Эңдән долан долан

Дөчн йисн хонгт нәәрин көл болв,

Күчтә Күрмн хан зәрлг болв:

—Үзң алдр хаани көвүн,

Үйин өнчн Җаңһр,

Эн һазрин өнцг эзлҗ бә! — гиҗ

Зәрлг болад мөрлхлә,

Эркн олн сәәдүд үдшн һарһв.

Арднь дүүвр хар арзин сүүр дунд

Байн Күңкән Алтн Цееҗ келн бәәнә:

—Миңъян мини, хавтхдан бәәгсн

Шар-цоохр альчуриг нааран һарһ! — гив.

Һарһад тәвгсн хөөн

Олн дунднь герлтә, үлү сәәхн

Окн болад, Аһ Шавдл хатни дару суухларн,

Герлнь давн суув.

- Иим сәәхн арагниг

Орчлңгин Сәәхн Миңъянд өгий,—

Гиҗ күүндәд суув.

- Ачд ач кегсн,

Әмнд тус күргсн күүкиг

Би яһҗ хатан кехв? — гиҗ Миңъян келв.

Тегәд шарин зурһан миңһн арвн хойр бийәрн:

—Күңкән Алтн Цееҗин көвүн

Аля Шоңхрт өгий,— гиҗ өгәд,

Бурхнаннь шаҗн нарн мет мандлҗ

Йиртмҗин төр хад мет батрҗ,

Өмнкәсн ик җирһлтә болҗ,

Эмнг гүүдин үсн

Элвг арзин сүүр болад,